Badania archeologiczne wskazują, że Paros była zamieszkana już od 3200 r.p.n.e.! Pierwsze ślady człowieka odnaleziono na małej wyspie Saliagos, ulokowanej pomiędzy Paros a Antiparos. Epoki cykladzka, mykeńska, oraz minojska to cywilizacje, które pozostawiły sporo zabytków.

Z tamtych czasów pochodzą cykladzkie idole – figurki wykonane z marmuru o różnych rozmiarach. Mogły mieć od 5 cm do 1.5 metra. Można wyróżnić dwie formy: wcześniejszą, które z uwagi na kształt przypominają skrzypce. Późniejsze to głównie postacie kobiet o uproszczonej formie, charakteryzują je zaznaczone rysy oczu, nosa, założone ręce i wyraźnie ukształtowane nogi.

Przeznaczenie idoli nie jest do końca pewne. Były wkładane do grobów, dlatego mogły mieć związek z obrzędami pogrzebowymi. Te większe prawdopodobnie były umieszczane w miejscach kultu, a niektóre mogły stanowić wyobrażenia bóstw. Możecie je obejrzeć w muzeum archeologicznym na Paros.

Muzeum archeologiczne na Paros

Według mitologii, pierwszym królem wyspy był Kreteńczyk Alkaios, który zbudował miasto w miejscu dzisiejszej Parikii. W tamtych czasach Kreta silnie współpracowała z Egiptem, Asyrią i Bałkanami. Paros było idealną bazą wypadową, ze względu na jej strategiczne położenie i urodzajny grunt.

Posąg Gorgony, poł. VI w.p.n.e. Muzeum Archeologiczne na Paros

Kreteńczycy skorzystali z tego – utworzyli tutaj bazę dla swoich statków. Wyspie nadali nazwę Minoa – honorowy tytuł, który nosiły tylko królewskie kreteńskie miasta. W 1100 r.p.n.e na wyspę dotarli Jonowie, którzy pokonali Kreteńczyków i stali się nowymi prawodawcami. Pozostałości poprzedniej cywilizacji możemy zobaczyć na Mykeńskim Akropolu w pobliżu plaży Kolimbithres. W 1000 r.p.n.e. Paros zdobył inny lud przybywający z półwyspu Peloponez.

Amfora, styl geometryczny, VII w.p.n.e. Muzeum Archeolgiczne na Paros

VIII wiek p.n.e. to najważniejszy czas w historii wyspy. Staje się wtedy morską potęgą i zakłada swoją kolonię na Thassos, które jest bogate w złoża metalu. Poza rozwojem ekonomicznym, stawia się na rozwój kulturalny. W tym czasie polis Paros ma około 50 tysięcy mieszkańców i jest jednym z najbardziej rozwiniętych i piękniejszych miast z gimnazjonem, teatrem oraz stadionem. Na wyspie powstaje wiele świątyń między innymi poświęcona bogini Atenie, czy starożytny szpital – Asklepion.

To na Paros narodził się starożytny poeta Archiloch, uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli greckiej poezji lirycznej. Nie opiewał tylko herosów czy bogów, ale wprowadził do wierszy tematykę ludową, prywatną, osobiste doświadczenia i uczucia. W tych czasach Paros było znane na całym Morzu Śródziemnym z najwyższej klasy marmuru. Dlatego nawet Ateńczycy handlowali z wyspą i stąd ściągali marmur. I tak na przykład Świątynia Apollona na Delos, posąg Wenus z Milo czy posąg Hermesa w Olimpii są wyrzeźbione z pariańskiego marmuru.

W 338 r.p.n.e. wyspa wchodzi pod panowanie Filipa Macedońskiego i staje się częścią imperium macedońskiego. Po śmierci Aleksandra Wielkiego, diadochowie  przejmują kontrolę nad wyspami cykladzkimi. Kilka wspaniałych odkryć z tych czasów to warsztat ceramiczny na Tholos oraz starożytny cmentarz w Parikii.

Grobowiec odnaleziony na starożytnym cmentarzu w Parikii, Muzeum             Archeolgiczne na Paros

Po upadku imperium rzymskiego, Paros staje się częścią Cesarstwa Bizantyjskiego. Mieszkańcy wyspy masowo przechodzą na chrześcijaństwo, dlatego w tych czasach powstaje wiele kaplic, monastyrów oraz kościołów. Wśród nich, najważniejszy – ozdoba Parikii – Kościół Panagia Ekatontapiliani. Świątynia jest jedną z najważniejszych budowli w całej Grecji pochodzącą z czasów bizantyjskich. Grecy wierzą, że zbudowała ją święta Helena, matkę Konstantyna Wielkiego.

Kościół Panagia Ekatontapiliani, Parikia

Pomiędzy 1207 a 1389 rokiem Paros pozostaje częścią Księstwa Weneckiego, rządzonego przez Marco Sanudo. W XV wieku w Naoussie zbudowano fortecę, która ma chronić wyspę przed piratami. Niestety nie powstrzymała ona najsłynniejszego pirata tamtych czasów – Barbarossy, który w XVI wieku podbija wyspę. Od tego momentu, aż do 1821 roku Paros pozostaje pod tureckim panowaniem. Po odzyskaniu niepodległości wyspa staje się częścią Grecji, przez 150 lat żyje sobie, trochę zapomniana, jednak samowystarczalna.

Dopiero w 1980 roku, kiedy to powoli zaczyna pojawiać się tutaj turystyka zaczyna wchodzić w nowoczesny, zglobalizowany świat. Na szczęście jej piękno nie zakłóciła jeszcze tak przez turystykę, dlatego możemy podziwiać wyspę taka jaka była dawniej – tradycja ma tutaj bardzo ważne znaczenie.

Lefkes, Paros